کانون‌های اثربخش
همه دنبال کارهای بزرگند؛ کارهایی از جنس انقلاب؛ با این امید که جهان را با سرعت و به‌یکباره درست کنند. حکومت یا دنبال انقلاب جهانی و برانداختن استکبار، از طریق سازماندهی نیروهای مقاومت است؛ یا دنبال نوشتن یک برنامه چشم‌انداز که ظرف مدت کوتاهی در همه چیز در منطقه اول شود. مخالفان و منتقدان حکومت […]
شهر انقلابی
ما هنوز درکی قدیمی و سنتی از انقلاب داریم. ماهیت انقلاب‌های قرن بیست‌ویکم کاملا متفاوت از انقلاب‌های قرن‌های پیش از آن است. شهری شدن، فناوری اطلاعات، و جهانی‌شدن، ماهیت و پویایی جنبش‌های انقلابی را تغییر داده است. مارک بایسینگر در کتاب «شهر انقلابی» با تحلیل تحولات تاریخی و بررسی نمونه‌های اخیر انقلاب‌ها، چارچوبی نظری برای […]
شیخ محمد
در دانشگاه دکتر محمد سلطانی رنانی است؛ در عالم دوستی، شیخ محمد است. ده سال پیش وقتی به دانشگاه اصفهان آمد، سری به دفتر من زد و خودش را معرفی کرد؛ گفت: هم‌ولایتی هستیم، همکار هم شدیم. خوش آمدش گفتم اما چون زندانی لباس (روحانی) بود و شناختی هم نداشتم، تحویلش نگرفتم. ما دیگر همدیگر […]
جغرافیای شخصی
دکتر مرتضی نعمتی، استاد مستعفی دانشگاه شهید چمران اهواز، یکی از منتقدان سرسخت من در فضای مجازی است. او معتقد است روش‌های امثال من که مبتنی بر گفت‌وگو و تفاهم، به قصد تحول آرام و کم‌هزینه در وضع موجود است، در شرایط امروز ایران نه تنها بی‌ثمر است بلکه موجب تحکیم ساختارهای ظالمانه می‌شود. یکی […]
چگونه می‌توان یک کشور را دزدید؟
این کتاب پس از دو سال که در نوبت انتشار ماند و مجوز نگرفت، سرانجام توسط نویسنده به صورت دیجیتال منتشر شد. کتاب، اطلاعات، تاریخچه و تحلیل خوبی از فرایندها و پیامدهای خصوصی‌سازی در کل دوران پساانقلاب را ارائه می‌کند. با خوانش این کتاب درمی‌یابیم که چرا خصوصی‌سازی در ایران به شکل‌گیری یک اقتصاد رقابتی […]
اسناد قانون اساسی
بی‌گمان جمهوری اسلامی به «بزنگاه تحول» نزدیک می‌شود. تحول رخ خواهد داد؛ فقط شکلش را نمی‌دانیم. آیا هسته مرکزی قدرت، آگاهانه و مسئولانه تحول را خواهد پذیرفت و راه را بر آن خواهد گشود؟ یا آن انداز دستْ‌دستْ خواهد کرد تا جامعه، بویژه نسل هزاره، خود دست به تحول بزند؟ در‌این‌صورت، نتیجه و شکل تحول […]
انیمیشن و زیستِ جنسی
حدود پنج سال پیش در مجموعه «خرد جنسی» شرکت کردم و درباره «توسعه و زیست جنسی» صحبت کردم. چرا که گمانم بر این بود که باید پرهیزه (تابو)های غیرعقلانی را شکست و راه را برعقلانیت جمعی گشود. آن مجموعه بدون حمایت نهادهای رسمی، مجموعه‌ای موفق بود و مباحث مهمی را به خانواده‌ها برد. مصاحبه من […]
روایت والا
علی رضاقلی (والا) متفکری پرکار بود که ژرفای تاریخ ایران را شکافت و مرواریدی با عنوان «نظریه اقتصاد غارتی-معیشتی» را از آن بیرون کشید. او روشنفکری عمل‌گرا بود که از گفتن واقعیت به حکومت و مردمان پروا نداشت و این کار بزرگ را هم در دو کتاب برجسته «جامعه‌شناسی خودکامگی» و «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» و هم […]
حسین یا سنوار؟
در یادداشت و سخنرانی «حکمرانی بی‌قصه» (در اینجا) گفتم که قصه انقلاب را بنیانگذار از سال ۴۲ شکل‌داد و دکتر شریعتی نیز نسخه مدرن آن را تدوین کرد. بنیانگذار اما برای آن‌که قصه‌اش پذیرش حداکثری یابد هیچ‌کس را حذف نکرد. گفتار او چنان بود که در انقلاب اسلامی حتی توده‌ای‌ها و چریک‌های فدایی خلق را […]
به اصفهان سلام کنیم
اصفهان سه دشمن دارد: آلودگی، خشکی و تعصب. سومی از خودمان است، چاره کردن آن را به نسل جوان می‌سپاریم. اما آن دو تا را بی‌کفایتی‌ها به ما تحمیل کرده است؛ که اگر اکنون چاره‌اش نکنیم، فردا دیر خواهد بود. دولت‌ها دیگر توان و امکان آن را ندارند که برای توسعه ما کاری بکنند؛ وقت […]
چالدران دوم
به گمان من باخت ایران در جنگ‌های شامات (غزه، لبنان و سوریه) را می‌توان به عنوان «چالدران دوم» نام‌گذاری کرد. بیشتر مشخصات چالدران اول را در این جنگ هم می‌توان دید. درواقع، در جنگ‌های شامات، زمینه‌های پدید‌آورنده، شیوه بازی ترکیه و دستاوردهای بزرگی که برای او خواهد داشت، نقش غرب و اسرائیل، رفتارها و خطاهای […]
چگالیِ ناسازگی
وقتی یک سیستم زنده (بدن، سازمان یا نظام سیاسی) وارد مرحله پیری می‌شود همزمان «کنترل‌پذیری» و «انعطاف‌پذیری» آن کاهش می‌یابد. وقتی پیری سیستم عمیق شود، وارد پارادوکس یا ناسازه «غرور و ناتوانی» می‌شود؛ و از این نقطه است که اضمحلال سیستم آغاز می‌شود. اضمحلال سیستم به‌معنی ورود سیستم به مرحله خودتخریبی است که مقدمه مرحله […]
