یادگیری اجتماعی و توسعه
«توسعه» پدیده هزار چهره یا هزار لایه‌ای است که هر لایه‌‌ی آن را می‌کاوی به لایه دیگری می رسی. یکی از «ریشه»های اصلی و همزمان یکی از «شاخص»های توسعه، «تمنای یادگیری» است. همان‌گونه که هیچ فردی به رشد وجودی و شخصیتی نمی‌رسد تا زمانی که خودش بخواهد و تصمیم بگیرد که هر تجربه‌ی زندگی را […]
زبان و توسعه
«فلسفه نباف». آیا این جمله کوتاه برای شما آشنا نیست؟ چرا وقتی ما ایرانیان می‌خواهیم به حرف های بی‌پایه و بیهوده اشاره کنیم، از عبارت «فلسفه بافی» استفاده می‌کنیم؟ راستی در زبان فارسی چه معادلی برای واژه انگلیسی «فلسفه» یا «فیلسوف» وجود دارد؟ نگویید «حکمت»؛ چون حکمت، برابرْنهادی است برای واژه Wisdom به معنی خردمندی […]
افسانه پیل و پراید
برطبق یک عادت زشت و خودپسندانه، من معمولاً در پایان هر سال، تحلیلی از وضعیت اقتصاد سیاسی کشور می‌نوشته‌ام و پیش‌بینی‌هایی از آینده می‌داده‌ام. امسال اما چون از مهرماه اعلام کردهام که برای مدتی از نوشته‌های اقتصاد سیاسی پرهیز می‌کنم و بیشتر به موضوعات توسعه‌ای می‌پردازم (تا وقتی که اعتیادم به «تحلیل همه چیز از […]
سلامت همه آفاق در سلامت توست
در سالهای اخیر که بیشتر و جدی‌تر به مساله توسعه اندیشیده و خوانده‌ام، هر‌چه می‌گذرد این باور بیشتر در من ریشه دوانده است که «فرایند واقعی توسعه در ایران با توسعه‌ی ظرفیت‌ها و توانایی‌های زنان آغاز خواهد شد»؛ و پیش از تحقق چنین تحولی، هر تلاشی و سیاستی برای روشن شدن موتور توسعه، کم‌ثمر خواهد […]
روز قشنگ آزادی
اکنون که نوشتن این متن را آغاز کردهام، دقیقه ۲۴ شهرآورد استقلال و پرسپولیس در دهم اسفند ۱۳۹۶ است و من در گوشه‌ای از ورزشگاه آزادی تهران نشسته‌ام و با چشمانی خیس این متن را می‌نویسم. من امروز یکی از اعجاب‌برانگیزترین پدیده‌های ساخته دست بشر یعنی فوتبال را برای اولین بار از نزدیک می‌بینم. قبلاً […]
نگاه به توسعه از دریچه اقتصاد نهادی
نظریه‌های علمی جدید همواره در ایجاد فهم دقیق از خودشان و فراگیر نمودن یک فهم مشترک، هم در میان جامعه‌ی علمی و هم در میان سایر لایه‌های جامعه با مشکل مواجه بوده‌اند. بخشی از این مشکل به علت پیچیدگی نظریه‌های علمی جدید، بخشی به علت عدم بلوغ آن‌ها و بخشی به علت ناتوانی عالمان آن […]
چارک‌های توسعه
امروز در فضای مجازی نوشته ای با عنوان «پشت پرده افزایش قیمت ارز و فشار اقتصادی به دولت» با نام من به چرخش درآمده است که هیچ کلمه‌ای از آن از من نیست. از وقتی اعلام کردهام که دیگر در حوزه اقتصاد سیاسی چیزی نمی‌نویسم، حتی اخبار اقتصادی را هم دنبال نمی‌کنم چه رسد به […]
شوق گفت‌وگو
«شوق گفت‌وگو» نخستین کتابی است که یاران «پویش فکری توسعه» برای مطالعه و معرفی، انتخاب کرده‌اند. شاید شوق آنان به گفت‌وگو درباره توسعه باعث شده است تا در نخستین گام، درباره ضرورت گفت‌وگو، بخوانند و بیندیشند. راستش از چند سال پیش کم‌کم به این فرضیه رسیده‌ام که بذر توسعه در کشور ما، دو لَپّه دارد، […]
مسیر آشتی
بیش از سی‌سال پیش بود، یکی از کتاب‌های استاد پیشکسوت و ممتاز اقتصاد، دکتر باقر قدیری اصل (که امسال نود ساله شد و هر کجا هست خدایا به سلامت دارش) را برای اولین بار گشوده بودم (به نظرم کتاب «پول» بود)، نخستین جمله آن کتاب چنین بود: «انسان اشرف مخلوقات خداوند است و پول اشرف […]
ایثارگران سیاسی
دومین دور «گفت‌وگوهای توسعه» پیرامون اندیشه‌های توسعه‌ای دکتر مقصود فراستخواه هفته گذشته پایان یافت. در این نشست‌ها مباحث متعدد و جذابی مطرح شد. شاید محوری‌ترین ایده فراستخواه حول مساله توسعه ایران را بتوان ایده «کنشگران مرزی» دانست. فراستخواه معتقد است جامعه بدون وجود تعداد زیادی کنشگر مرزی، نمی‌تواند از بحران‌های خود عبور کند. منظور او […]
و از قبیلهی پاکان بود
از آن قبیلهی پاکان چند تن بیشتر نمانده‌اند و از آن چند تن، یکی‌شان همین روزها پرکشید و همین جمعه تشییع شد و خبر پرکشیدنش در هیاهوی وقایع این روزها گم شد. نخستین بار نامش را در دوران نوجوانی دقیقا ۳۸ سال پیش، شنیدم، به عنوان عضوی از کابینه مهندس بازرگان. در این ۳۸ سال […]
ناشنوایی سیستماتیک
این روزها که دیگر از جنس «اقتصادِ سیاسی» چیزی نمی‌نویسم، فرصت بیشتری برای تامل، اندیشه و خواندن دارم. یکی از واقع‌بینانه‌ترین نوشته‌هایی که در مورد تحلیل ریشه‌های وقایع اخیر خواندم نوشته‌ای بود که «ناشنوایی چپ و راست» را عامل اصلی شورش‌ها می‌دانست. لذت خواندن این نوشته برای من وقتی بیشتر شد که متوجه شدم آن […]
