محسن رنانیپانزده سال پیش (۱۳۸۱) در دیداری با تنی چند از نمایندگان مجلس ششم هشدار دادم که اگر دو جناح سیاسی اصلی کشور در رقابت سیاسی خود، مراقبت نکنند کشور به زودی وارد «تله بنیانگذار» می شود و اگر چنین شود، دستکم پانزده سال کشور در این تله خواهد ماند. شرح این هشدار را در این جا بخوانید: اصلاح طلبی در گذار سوم
همان زمان نظریه خود را نوشتم و برای برخی صاحب نظران فرستادم و البته در آن زمان هیچ نشریه‌ای حاضر نشد که این نظریه را منتشر کند. سرانجام در سال ۱۳۸۵ (وقتی که دیگر عملا کشور وارد «تله بنیانگذار» شده بود) نسخه تعدیل شده ای از آن نظریه را در مقاله‌ای با عنوان «گذار از گذار سوم» تنظیم کردم که در شماره ۱۹ مجله «فرهنگ اندیشه» منتشر شد.
اکنون که با درگذشت آیه الله هاشمی رفسنجانی، یکی از وزنه‌های اصلی عرصه سیاست در ایران از صحنه کنار رفته است، بی گمان نیروهای سیاسی دو جناح برای بازآرایی صحنه سیاسی ایران به سود خویش تلاش خواهند کرد. اما این بازآرایی نباید به کور‌تر شدن گره سیاست در ایران بینجامد. ما فرصت چندانی نداریم و تا امنیت و آرامش در کشور برقرار است باید با همکاری هم و به گونه‌ای عقلانی کشور را از تله بنیانگذار خارج کنیم. اکنون پانزده سال از هشدار من درباره خطر ورود کشور به تله بنیانگذار می‌گذرد و در این مدت هیچکدام از دو جناح کشور در رقابت کشنده‌ای که داشته‌اند، به اهداف مورد نظر خود دست نیافته است. پس بهتر است همه در مسیر خود بازنگری کنند.
اکنون که بخش اعظم منابع آبی کشور وارد وضعیت بحرانی شده است و درآمد اندک نفت دیگر نمی تواند گرهی از بحران های اقتصادی ما باز کند و کشور با هشت تا ده میلیون بیکار (رسمی و غیررسمی) و بیش از یازده میلیون حاشیه نشین روبه‌روست و امواجی از مشکلات زیست محیطی، بیماری، ناهنجاریهای فرهنگی و تخریب سرمایه اجتماعی ما را فراگرفته است، دیگر گاه آن رسیده است که عاقلان دو جناح سیاسی کشور، همت، همفکری و همکاری کنند تا کشور از تله بنیانگذار خارج شود؛ شاید هنوز فرصت باشد که کشور را از بحران‌های به زودی فرارسنده ای که در پیش است، برهانیم. دیگر خیلی دارد دیر می‌شود.
به گمانم مرور آن مقاله هنوز روشنگریهایی دارد که اگر سلامت و صداقتی در بازیگران سیاسی دو جناح وجود داشته باشد می تواند در اتخاذ تصمیم برای بازیهای آینده راهگشا باشد. من نیز دست به کار نگارش نوشته‌ای در این زمینه شده‌ام که البته باید محرمانه برای برخی بزرگان کشور ارسال کنم.
مقاله «گذار از گذار سوم» که سال ۱۳۸۵ منتشر شده است را در زیر بخوانید:
