محسن رنانیبرای من اصلی‌ترین شاخص توسعه یافتگی جامعه، عمق و گستردگی «مهارت گفتوگو» در یک جامعه است. چون تقریبا تمام ویژگی‌های غیر مادی که ما برای توسعه‌یافتگی بر می‌شمریم بدون وجود مهارت گفتوگو شکل نمی‌گیرند. یعنی از مدرن سازی جنبه مادی زندگی و گسترش فناوری مدرن در تولید که بگذریم، تقریبا همه ویژگی‌های فکری و الگوهای رفتاری و ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی که برای توسعه‌یافتگی برمی‌شمریم، بدون وجود مهارت گفتوگو در جامعه، امکان تحقق ندارند.
از نظر من گفتوگو چنان نقش کلیدی دارد که من شاخص توسعه‌خواه بودن یک فرد، بویژه مقامات سیاسی، را هم سه چیز می‌دانم:
• داشتن مهارت عملی در گفتوگو،
• داشتن آمادگی ذهنی و روانی برای گفتوگو،
• و تلاش جدی برای تحقق گفتوگو.
و برای آن‌که مساله برای‌تان ملموس شود می‌گویم که از نظر من در میان روسای جمهور ایران تنها آقای خاتمی در توسعه‌خواهی نمره قبولی می‌گیرد و آن هم فقط تا سال ۱۳۸۸. بعداز سال ۸۸ حتی آقای خاتمی هم از توسعه‌خواهی نمره قبولی نمی‌گیرد. یعنی گرچه مهارت گفتوگو را دارد، اما در این سال‌ها نه آمادگی برای گفتوگو داشته است و نه تلاش قابل قبولی برای این کار کرده است.
بحث رابطه گفتوگو با توسعه را من به طور مفصل در نشست برخطی که با خانواده‌های شرکت کنند در دوره «هم‌شنوی در خانواده» داشتم باز کرده ام که می توانید در فایل صوتی زیر بشنوید.
اما دوره «هم‌شنوی در خانواده» چیست؟ در اوایل سال که کرونا همه جا را تعطیل کرده بود به موسسه «راه گفتوگو» پیشنهاد کردم که دوره «هم‌شنوی در خانواده» را طراحی و تدوین کند و به صورت کارگاههای آموزشی غیرحضوری برای خانواده‌ها اجرا کند. مسئولان موسسه استقبال کردند و دوره «گوش دادن» را طراحی و در چند نوبت اجرا کردند و پس از آن نیز دوره‌ّ‌های دیگر را.
گفتوگو یک «مهارت مرکب» است که خودش متشکل از ده مهارت دیگر است که هر کدام از آن مهارت‌ها نیازمند آگاهی و تمرین است و بنابراین موسسه «راه گفتوگو» قرار است به تدریج دوره‌های کارگاهی غیرحضوری را برای تمامی این ده مهارت طراحی و اجرا کند. تا کنون سه دوره از آنها آماده و اجرا شده است. خود من هم در این دوره‌ها ثبت‌نام کرده‌ام و در حال اجرای آنها در خانواده هستم. این موسسه تاکنون این دوره‌ها را رایگان برگزار کرده و امیدوارم بتواند همچنان رایگان ادامه دهد تا خانواده های بیشتری را پوشش دهد. در عین حال، علاقه مندان به هنر و مهارت گفتوگو هم می‌توانند حامی مالی این دوره‌ها شوند تا این دوره ها همچنان به صورت رایگان برگزار شود به امید آن‌که خانواده‌های بیشتر و بیشتری در آن شرکت کنند. نیکوکاران و افراد خَیّر هم خوب است تمرین کنند که وارد کارهای نیک نرم‌افزاری شوند، و متدین‌های ما هم باید کم‌کم به جای آش نذری و روضه نذری، گفت‌‌وگوی نذری خیر کنند. چه اشکالی دارد نذر کنیم بیماری فرزندمان خوب شود در عوض صد خانواده را به دوره‌های مهارت گفتوگو میهمان کنیم؟ یا اگر دانش‌آموخته رشته‌های علوم‌تربیتی و روانشناسی هستیم، نذر کنیم به عنوان مربی در دوره‌های «هم‌شنوی در خانواده» مشارکت کنیم و مربی‌گری تعدادی خانواده شرکت کننده در این دوره‌ها را بر عهده بگیریم؛ یا در محله یا روستای‌مان این دوره‌ها را برگزار کنیم؟
بیایید دست در دست هم دهیم به مهر، تا شاید گفتوگو را یاد بگیریم و گسترش دهیم.
حتی خانواده هایی که گفتوگو بلدند هم بهتر است در این دوره‌ها شرکت کنند تا متوجه شوند که گفتوگو بلد نیستند.
توصیه می‌کنم در این دوره‌ها شرکت کنید و اگر دوره را مفید یافتید به خانواده‌های دیگر هم توصیه کنید.
۲۳ شهریور ۱۳۹۹
صوت کامل سخنرانی من با عنوان «گفتوگو و توسعه»:
تماشای کلیپ معرفی دوره «هم‌شنوی در خانواده»:
