برنامه ریزی به مثابه آیین نوروزی

فایل صوتی و گزارش سخنرانی در همایش مرزهای دانش توسعه
  • محسن رنانیمحسن رنانی

همه ساله در اردیبهشت ماه، به مناسبت بزرگداشت مرحوم دکتر حسین عظیمی، همایش «مرزهای دانش توسعه» در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار می‌شود که هر سال موضوع خاصی دارد. امسال محور این همایش «چالش‌ها و چشم‌اندازهای اقتصاد ایران در آستانه برنامه ششم» بود. در تمام ده سال گذشته، من هموراه در مراسمی که به عنوان سالگرد استاد دکتر عظیمی در دنشگاه علامه برگزار شده است سخنرانی داشته ام. امسال تصمیم گرفتم این قاعده را بشکنم و این وظیفه را از دوش خودم و این انتظار را از ذهن برگزار کنندگان همایش بردارم که حتما من باید یک پای ثابت این مراسم باشم. بنابراین در برابر درخواست به حضور و سخنرانی، مقاومت کردم و بدین ترتیب برنامه همایش بدون حضور من بسته شد. اما چند روز بعد با پایداری «انجمن علمی دانشجویی اقتصاد انرژی و محیط زیست» این دانشگاه قرار شد مراسمی برای رونمایی از نسخه کامل کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران» در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شود که البته در آن از توافق لوزان و پیامدهای آن برای اقتصاد ایران نیز صحبت شود. و از قضا زمان این نشست برای صبح ۲۲ اردیبهشت برنامه ریزی شد، که بعداز ظهر آن همایش «مرزهای دانش توسعه» در همان دانشگاه برقرار بود. این شد که برگزار کنندگان همایش یاد شده نام مرا نیز در پنل پایانی همایش گنجاندند که در میزگردی درباره برنامه ششم شرکت کنم. قراری برای سخنرانی نبود. اما در فرصتی که در میزگرد شرکت کردم  خیلی کوتاه مباحثی مطرح کردم که گویا مورد توجه خبرنگاران قرار گرفته بود. 

البته عنوانی که در بالا آورده ام را در این نشست به کار نبردم اما سالها پیش درباره برنامه‌ریزی در ایران گفته ام که همانند یک آیین نوروزی است که همه دولت‌ها حتی وقتی می دانند اهداف آن قابل تحقق نیست، دوست دارند آن را برگزار کنند و اگر نکنند گویا نوعی آبروریزی است. و چنین می شود که دولت یازدهم هم بدون داشتن منابع لازم، بدون داشتن افق، بدون ثبات کافی در فضای عمومی و سیاسی، بدون اطلاعات کافی، بدون وجود سطح سرمایه اجتماعی کافی، بدون شفافیت مالی و اداری کافی در نظام اداری، با وجود گستردگی فساد اداری، بدون این که مطمئن باشد درآمدهای آینده نفت اش چقدر است، بدون آن که اجماع همه قوای نظام را در برخی حوزه های کلیدی را داشته باشد، بدون آن که در مورد اولویت بندی اهداف ملی کشور با بقیه قوا به اجماع رسیده باشد بدون آن که تکلیف و نتیجه بسته سیاستی خروج از رکود مشخص شده باشد، بدون آن که بداند با وجود اسکله‌های غیررسمی می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند یا نه و بودن خیلی پیش‌شرط‌های دیگر دارد دست به یک برنامه ریزی پنج ساله می زند. در حالی که بهتر بود دولت دو برنامه یک ساله و دو ساله با اهداف روشن و معین و کوتاه مدت برای تعیین تکلیف سیاست‌هایش در دوسال آینده دولت یازدهم  ارایه می کرد و برای تحقق آنها به جد پافشاری می کرد. برنامه ششم هم ابزاری خواهد شد برای یک هیاهوی تازه در نظام سیاست‌گذاری و پوشاندن بسیاری از ناکارآمدی های نظام تدبیر و بعد هم هیچ. با یک کاهش دوباره درآمد نفت همه چیز به فراموشی سپرده خواهد شد.

فایل صوتی سخنان مرا در زیر بشنوید:


روزنامه شرق درباره این میزگرد و سخنان من گزارشی را منتشر کرده است که می‌توانید در این پیوند ببینید.

31 02 1394

۱۳۹۴/۲/۳۱

محسن رنانی

محسن رنانی

عضو هیئت عملی دانشگاه اصفهان

کانال تلگرام

برای خروج از جستجو کلید ESC را بفشارید